Deze stadions zijn een bezoek waard!
Voetbalstadions zijn het thuis van de club en de supporters. Om die reden zijn ze stuk voor stuk speciaal, maar sommige stadions spreken meer tot de verbeelding dan anderen. In ons overzicht van de top 10 meest legendarische voetbalstadions komen we de mooiste pareltjes tegen: van immense arena’s rijk aan historie, tot hypermoderne thuishavens die van ongekende gemakken zijn voorzien.
1. Anfield Road
Club: Liverpool
Capaciteit: 54.074
Respect voor de geschiedenis hoort bij het voetbal, en mede daarom beginnen we op Anfield Road, het stadion van Liverpool. Anfield zag al in 1884 al het levenslicht, en is daarmee het oudste stadion in deze lijst.
Legendarisch is het clublied “You’ll Never Walk Alone”, dat hier steevast bij thuiswedstrijden over de vier tribunes rolt, en zelfs op de bank thuis kippenvel oplevert. Veel minder bekend, is dat Anfield de eerste acht jaar van z’n bestaan door Everton werd gebruikt. Een huurconflict deed de ‘The Toffees’ naar Goodison Park verkassen. Eigenaar John Houlding bleef met een leeg stadion achter en richtte een nieuwe club op: de Liverpool Association Football club, nog altijd Everton’s grootste rivaal.
Liverpool speelde veel legendarische duels op Anfield. Vers in het geheugen ligt bijvoorbeeld de halve finale in de Champions League tegen Barcelona op 7 mei 2019. Liverpool maakte – mede dankzij twee goals van Georgina Wijnaldum – een 0-3 achterstand uit de heenwedstrijd ongedaan en bracht Anfield in extase.
Door de Champions League te winnen verkregen Wijnaldum en zijn ploeggenoten een belangrijke eer. Op weg naar het veld mogen zijn nu het beroemde ‘This is Anfield’-bordje aanraken. Dat mogen van trainer Jürgen Klopp namelijk alleen spelers die iets hebben toegevoegd aan de prijzenkast van Liverpool.
Een voetbalreis boeken?
2. Camp Nou
Club: FC Barcelona
Capaciteit: 99.354
Het Camp Nou van FC Barcelona heeft met zijn bijna 100.000 zitplaatsen de eer om het grootste voetbalstadion van Europa te zijn. De opening vond plaats op 24 september 1954 en dat was geen toeval. Op diezelfde dag wordt de Catalaanse feestdag Mercé gevierd. Camp Nou is dan ook – net als FC Barcelona – nauw verbonden met de Catalaanse cultuur en identiteit. Dit zie je ook terug in het clubmotto ‘Més Que un Club’ – meer dan een club – dat trots op de tribunes prijkt. De naam Camp Nou is ook Catalaans, en betekent simpelweg ‘nieuw veld’ .
De gigantische omvang van het stadion wordt pas echt zichtbaar als je binnenstapt voor een wedstrijd of rondleiding. Vrij uniek is namelijk dat vanwege gemeentelijke restricties een extra ring in de diepte werd uitgegraven, die daardoor van buitenaf niet zichtbaar is.
Nieuwe upgrades liggen in het verschiet. Het project Espai Barça – dat in 2024 moet zijn afgerond – heeft als doel om onder andere een publieksdak en 360 graden-scherm toe te voegen, terwijl de capaciteit naar 105.000 zitplaatsen gaat.
In het verleden schitterde hier onder andere het ‘Dream Team’ van trainer Johan Cruijff, met spelers die later Barcelona-coach werden als Pep Guardiola en Ronald Koeman, en tegenwoordig is net nog altijd Lionel Messi die hier de tribunes in vervoering brengt. Tip: wil je hem nog zien schitteren in Camp Nou, wacht dan niet te lang met het plannen van je bezoek.
Een voetbalreis boeken?
3. Old Trafford
Club: Manchester United
Capaciteit: 71.140
Old Trafford is het grootste clubvoetbalstadion in het Verenigd Koninkrijk. De prachtige bijnaam ‘Theatre of Dreams’ – Theater der Dromen – kreeg het in 1910 geopende stadion van clubicoon Bobby Charlton, die daarmee verwees naar het uitkomen van clubdromen ondanks tegenslag.
Charlton maakte met de club het allerdiepste dal mee: de vliegramp van München in 1958, waarbij een groot deel van de United-selectie verongelukte. Charlton en trainer Matt Busby overleefden de ramp. Voor de omgekomen ‘Busby Babes’, vernoemd naar de trainer, vind je bij Old Trafford een gedenkteken.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Old Trafford gebruikt als legerdepot, en gebombardeerd door de Nazi’s. Door de zware beschadigingen die dit veroorzaakte speelde United in de jaren 1941-1949 op Maine Road, toen nog de thuishaven van rivaal Manchester City. Van het originele stadion is, mede door andere verbouwingen later, alleen nog de centrale tunnel over.
Het respect voor het verleden is er niet minder om. Dat bleek ook maar eens toen Cristiano Ronaldo voor de Champions League met Real Madrid terugkeerde op het oude nest en door de thuissporters luidkeels werd toegezongen. Dat is het soort sfeer dat je in het Theatre of Dreams mag verwachten.
Een voetbalreis boeken?
4. Santiago Bernabéu
Club: Real Madrid
Capaciteit: 81.044
Het Estadio Santiago Bernabéu werd gebouwd in 1947, maar heet pas vanaf 1955 officieel zo. Santiago Bernabéu de Yeste was een cruciaal figuur in het bereiken van de status die Real Madrid vandaag de dag heeft. Hij was aanvoerder, trainer én voorzitter van de club. Bernabéu was ook één van de grondleggers van wat later de Champions League zou worden, waarin Real Madrid volop zou schitteren.
Er zijn door de jaren heen verschillende Europese bekerfinales gespeeld in de thuishaven Real Madrid, onder meer de Champions League-finale van 2010, toen Wesley Sneijder met Inter won. De EK-finale van 1964 en de WK-finale van 1982 werden hier ook gespeeld, en het Santiago Bernabéu is hiermee het eerste stadion dat beide finales organiseerde.
Een uitgebreide verbouwing – die in 2023 klaar moet zijn – is momenteel aan de gang. Het vernieuwde Bernabéu krijgt een uitschuifbaar dak, wordt verhoogd en voorzien van restaurants, winkelcentra en zelfs een hotel met kamers die uitzicht hebben op het veld.
De buitenkant van het stadion wordt futuristisch, waarbij op de muren bewegende beelden kunnen worden getoond. Binnen wordt het comfort vergroot en zal over de complete ring van het stadion een 360-gradenscherm verschijnen.
Een voetbalreis boeken?
5. San Siro / Stadio Giuseppe Meazza
Clubs: AC Milan & Inter Milan
Capaciteit: 75.923
Uniek aan het San Siro is dat het met AC en Inter Milan niet één maar twee vaste bespelers heeft, die ook nog eens elkaars grootste concurrenten zijn. De officiële naam is Stadio Giuseppe Meazza, vernoemd naar een speler die voor beide clubs uitkwam. Giuseppe Meazza speelde echter langer voor Inter en was daar ook drie keer trainer, dus die naam is vooral populair bij Interfans, terwijl de Milan-fans San Siro verkiezen, een verwijzing naar de wijk waarin het stadion ligt.
Het stadion werd meerdere keren verbouwd, voor het laatste tijdens het WK van 1990. Bij deze laatste renovatie werden de kenmerkende elf cilindervormige torens toegevoegd, om de nieuwe derde ring te ondersteunen.
Feyenoord won hier in 1970 de finale van de Europa Cup I. Celtic werd met 2-1 verslagen door goals van Rinus Israël en Ove Kindvall. San Siro was tijdens het WK van 1990 ook het toneel van het spuugincident tussen Frank Rijkaard en Rudi Völler, tijdens de wedstrijd Nederland – West-Duitsland. Er werd ook al in San Siro gespeeld tijdens het WK van 1934, toen Italië voor het eerst wereldkampioen werd.
Heb je altijd al eens een voetbalreis willen maken naar het San Siro, dan is het aan te raden niet te lang te wachten. AC Milan en Inter hebben de handen ineen geslagen en gaan voor een nieuw stadion dat ergens in de komende jaren moet gaan verrijzen. Hiervoor zijn twee ontwerpen in de race: The Cathedral en Rings of Milano.
Het oude San Siro wordt dan deels gesloopt. Wel blijven enkele onderdelen overeind en daaromheen wordt een groen gebied gerealiseerd waar sport, cultuur en recreatie centraal staan.
Een voetbalreis boeken?
6. Signal Iduna Park / Westfalenstadion
Club: Borussia Dortmund
Capaciteit: 81.365
Het Westfalenstadion, om sponsorredenen ook wel het Signual Iduna Park geheten, is het grootste stadion van Duitsland en na Camp Nou en San Siro het op twee na grootste clubvoetbalstadion van Europa. Het steekt die andere twee stadions op een ander front wel de loef af, want het heeft het Europese record in handen voor het hoogste gemiddelde aantal bezoekers per wedstrijd: 80.588 in het seizoen 2011-12.
Dit stadion staat dan ook bekend om z’n intense sfeer, die grotendeels wordt aangedreven door de fanatieke supporters op de Südtribüne, ook wel Die Gelbe Wand (Gele Muur) genoemd. Met een capaciteit van bijna 25.000, is dit de grootste staantribune van Europa.
Het Signual Iduna Park ligt naast de levendige wijk Kreuzviertel, waar de vele kroegen op wedstrijddagen druk worden bezocht door Dortmund-supporters. Die wijk moest overigens tijdens een verbouwing in 2006 worden ontruimd, toen ter hoogte van de middenlijn een een onontplofte bom van 450 kilo uit de Tweede Wereldoorlog werd gevonden.
Opvallend: toen het stadion in 1974 werd geopend, mede vanwege het WK dat jaar in West-Duitsland, kwam Dortmund uit in de tweede Bundesliga. Pas in 1976 zou de club, na promotie, zijn eerste Bundesliga-duel in het nieuwe onderkomen spelen. Daar is Dortmund, en zeker ook het Signal Iduna Park, inmiddels niet meer uit weg te denken.
Een voetbalreis boeken?
7. Etihad Stadium
Club: Manchester City
Capaciteit: 55.017
Het City of Manchester Stadium kennen we wegens sponsorredenen vooral als Etihad Stadium. In 2002 beleefde het z’n vuurdoop als gastheer van de Commonwealth Games, waarna Manchester City het ging leasen van de stad Manchester. De atletiekbaan verdween en in 2015 werd nog een derde ring in de grond uitgegraven, waarmee de huidige capaciteit werd bereikt.
Het stadion heeft is gelauwerd vanwege z’n fraaie ontwerp. Het dak staat in feite los van de stadionkuip en wordt door een constructie van twaalf externe masten en kabels gedragen. De architecten ontvingen meerdere prestigieuze prijzen voor hun werk.
Zonder twijfel de meest legendarische wedstrijd ooit in het Etihad Stadium werd gespeeld op de laatste speeldag van het seizoen 2011-12. City werd voor eigen publiek voor het eerst in 1968 landskampioen, door in blessuretijd van een achterstand terug te komen.
Een voetbalreis naar het Etihad Stadium is ook een reis naar de meeste succesvolle Engelse club in recente jaren. Manchester City won de Premier League sinds 2012 vier keer, vaker dan welke andere club ook.
Een voetbalreis boeken?
8. Allianz Arena
Club: Bayern München
Capaciteit: 75.024
Het exterieur van de in 2005 geopende Allianz Arena bestaat uit 2.874 kunststof luchtkussens, die elk een ander formaat hebben. Deze geven de Allianz Arena een futuristisch uiterlijk, maar ook een bijzonder eigenschap: dit is het eerste stadion ter wereld waarbij de buitenkant volledig van kleur kan worden veranderd: zoals rood voor duels van Bayern.
Op heldere avonden kan de Allianz Arena door de opvallende verlichting worden gezien vanaf Oostenrijkse bergtoppen, 80 kilometer verderop.
In de eerste jaren werd het stadion gedeeld met 1860 München, maar dat stopte toen die club in 2017 degradeerde naar de amateurliga. De tribunes werden daarna volledig aangepast naar de Bayernkleuren.
Je auto kun je altijd wel kwijt bij een bezoek aan de Allianz Arena. Het stadion beschikt namelijk over de grootste parkeergarage van Europa, met bijna 9.800 parkeerplekken.
In 2012 was de Allianz Arena voor de eerste keer de trotse organisator van de finale van de Champions League. Voor de allereerste keer in de geschiedenis van het toernooi kon één van de finalisten in het eigen stadion spelen: Bayern München. Dat leverde echter niet het gehoopte thuisvoordeel op, want Chelsea won die finale na strafschoppen.
Na eerder al gastheer te zijn geweest tijdens het WK van 2006, staan er in juni 2021 voor het uitgestelde EK 2020 weer duels gepland in de Allianz Arena, met onder meer de groepskrakers Frankrijk – Duitsland en Portugal – Duitsland.
Een voetbalreis boeken?
9. Tottenham Hotspur Stadium
Club: Tottenham Hotspur
Capaciteit: 62.850
Het Tottenham Hotspur Stadium werd geopend in 2019, en is daarmee het jongste stadion in deze lijst. Natuurlijk kom je hier voor het voetbal van Kane, Son en consorten, maar dit stadion is ook zeker het bezoeken waard vanwege het indrukwekkende ontwerp en een aantal heel bijzondere faciliteiten.
Dit is het op twee na grootste stadion van Engeland, en het grootste van Londen. De 34 meter hoge South Stand is de grootste tribune in Engeland bestaande uit één ring, met 17.500 zitplaatsen. Bovenop deze South Stand staat ook een originele replica van de gouden haan, de clubmascotte. Deze replica is inclusief deuken die in het origineel ooit werden veroorzaakt toen Paul Gascoigne er met een luchtbuks op schoot.
Het stadion huisvest ook de Goal Line Bar, met een lengte van 65 meter de langste bar van Europa. In die bar hebben ze een speciaal sneltapsysteem, dat glazen bier van onderuit vult. Zo worden er tijdens wedstrijden gemakkelijk 65.000 (!) pints getapt. Overigens uit eigen brouwerij, die ook in het stadion is gevestigd.
Ontworpen om niet alleen als voetbalstadion, maar ook als eerste NFL-stadion buiten Noord-Amerika te functioneren. Het voetbalveld is volledig uitschuifbaar en wanneer dat gebeurt, wordt een compleet NFL-veld zichtbaar. In 2019 werden voor het eerst de NFL London Games georganiseerd, met meerdere wedstrijden en een vol stadion.
Dichter op het veld kun je tot slot niet komen in Engeland als toeschouwer. De kortste afstand tussen zitplaats en het gras in het stadion van Tottenham is slecht 5 meter, en nergens meer dan 8 meter.
Een voetbalreis boeken?
10. Wembley
Capaciteit: 90.000
Er zijn twee stadions met de naam Wembley. Het originele Wembley Stadium stond van 1923 tot 2003 op dezelfde plek in Londen. Het had ooit een capaciteit van 127.000 toeschouwers en was het toneel van beroemde wedstrijden, zoals de finale van het WK 1966. Engeland won op Wembley zijn eerste en tot nu toe enige wereldtitel ooit door in de finale West-Duitsland te verslaan, en alleen al hierom heeft het stadion bij veel Engelsen een speciale plek in het hart.
Wembley behoort niet toe aan een club, maar is het officiële stadion van de Engelse Football Association, dat er ook zetelt. Het wordt vaak gebruikt door de Engelse nationale ploeg. Ook worden hier de finales van de FA Cup, League Cup en andere bekertoernooien gespeeld. Tevens is Wembley het toneel van play-off duels voor promotie en degradatie en daarnaast voor wedstrijden in vele andere sporten en evenementen.
Mocht je bij een bezoek aan Wembley naar het toilet moeten, dan is dat geen enkel probleem. Het stadion beschikt over 2.618 toiletten, meer dan welk gebouw ook in de wereld.
Pelé zei ooit over Wembley dat het stadion de hoofdstad, de kathedraal en het hart van voetbal is. Wembley – zowel het oude als het nieuwe stadion – is een wereldwijd icoon in het voetbal. Het staat daarom zeker op de bucket list van van veel voetbalfans wereldwijd.